Geen vuurwerk met nieuwjaar?

Rosj Hasjana en Jom Kipoer zijn de feestdagen waarmee het nieuwe joodse jaar wordt ingeluid. Nu hebben zowel Rosj Hasjana als Jom Kipoer een zeer serieus karakter. Veelal gaat het om inkeer en vergiffenis vragen voor je zonden in het afgelopen jaar. In de orthodoxe kringen begint dit al een maand voor Rosj Hasjana en worden de dagen tussen beide feestdagen, de 10 dagen van inkeer genoemd. Waar gaat dit over en waarom helpt al deze zwaarmoedigheid met het inluiden van het nieuwe jaar? Ik ben gewend, uit andere culturen, dat het nieuwe jaar juist iets weg heeft van spanning en sensatie, van vuurwerk en feestjes; van vrolijkheid. Men is juist hoopvol voor het volgende jaar.

Dit contrast werd me duidelijk toen ik een jaar in Israël woonde. Ik verbleef in de oude stad van Jeruzalem en elke avond kwamen er honderden mensen naar de klaagmuur om selichot, smeekgebeden, te zeggen (zie het filmpje hieronder). Mensen waren helemaal in extase van het idee dat ze “fout” waren en vergiffenis moesten vragen. Ik, als nuchtere Nederlander, kon het niet begrijpen. Hoe konden zoveel mensen, nou zoveel te vrezen hebben voor het nieuwe jaar? De lieve Heer zou ze toch wel goed gemutst zijn? Spiritueel gezien kwam ik er gewoon niet bij en ben mijn huis maar gaan schoonmaken, om mijn wil tot inkeer te manifesteren.

Nu ben ik erachter gekomen dat ik misschien toch niet zo spiritueel ben, maar het idee om “Matters of the Heart” onder de loep te nemen spreekt me wel aan. Dag in dag uit maken we van alles mee. Veel gaat goed, maar ook een heleboel gaat herhaaldelijk fout. Ik breng met mijn gedrag pijn en schade aan mensen die ik vaak zie en waar ik zelfs van houd.

Vorig jaar Rosj Hasjana had ik knallende ruzie met mijn moeder. Ik stond huilend in sjoel. We begrepen elkaar niet. Ik ben een paar keer naar haar toe gegaan, maar dat hielp niet. Nog een keer geprobeerd met een doos bonbons – werkte beter. Na veel ruzie gemaakt te hebben, weg te zijn gelopen en terug te zijn gekomen, kwam het uiteindelijk wel goed. De oorzaak was persoonlijke groei van ons beiden. Ik was veranderd, zij was veranderend. Het schuurde want we begrepen niet hoe onze relatie werkte als er andere wederzijdse behoeftes zijn. Dat onze relatie daardoor onder druk kwam te staan is bijna vanzelfsprekend. Als ik een les heb getrokken uit deze periode is dat het tijd kost om de pijnlijke ervaringen in persoonlijke relaties te verzoenen.

Het feit dat we in het jodendom 40 dagen uittrekken om te werken aan inkeer en vergiffenis rond het Joodse nieuwe jaar is zo gek nog niet. Werken aan je persoonlijke relaties kost tijd. Je denkt misschien “ ik doe het ‘hap-snap’, maar dat is een illusie. Het is moeilijk om een ander emotioneel te begrijpen. Je mag er de tijd (en bonbons) voor nemen. Om te groeien en je te ontwikkelen, moet je fouten kunnen maken. Dat is in essentie heel positief. Maar met fouten kan je ook de ander (bedoel en onbedoeld) pijn doen. Het is fijn dat er in het jodendom een vast moment is om op bepaalde zaken terug te kijken en eventuele fouten te herstellen. Niet met een geestelijke zoals in het christendom maar met elkaar, met de personen die je gekwetst hebt.

Om het je makkelijker te maken om de lelijke kanten van je gedrag aan te passen is er in het jodendom een hele maand. De religie is er op ingesteld dat wij het met elkaar in het hier en nu goed hebben. De periode van inkeer is om ons daarbij te helpen. Zodat we het nu goed hebben met elkaar. Zo heb je zelf de verantwoordelijkheid om een hoopvol nieuwjaar te creëren.

Moge het aankomende jaar je toelachen en moge je de avonturen des levens ervaren als een aangename achtbaan.

Roxy van Ravenswade (1992) volgt een master International Real Estate studies in Groningen. Roxy is jarenlang actief geweest bij de Joodse jeugdbeweging Bne-Akiwa en is lid van de Joodse Gemeente Amsterdam (NIHS).