Durf te vragen
Freyda gaat over alle kanten van Joods leven. En helpt je verder met de vragen die je tegenkomt in jouw zoektocht naar wat het voor jou betekent Joods te zijn en te leven. Daar is niet altijd een kant en klaar antwoord op te geven, maar wel een volgende stap. Of een bevestiging van dat waar je mee loopt niet gek is, dat je niet alleen bent. Op deze pagina vind je een aantal vragen en antwoorden, én heb je de mogelijkheid je eigen vragen te stellen. Wij van Freyda komen dan zo spoedig mogelijk bij je terug met een antwoord.
Hoor ik er met alleen een Joodse vader wel bij in de Joodse gemeenschap?
Bij Freyda hoor je er 100% bij! Volgens de halacha, de Joodse wetgeving, ben je Joods wanneer je geboren bent uit een Joodse moeder óf wanneer je je hebt bekeerd tot het Jodendom, een zogenaamde gioer. Maar er zijn meer definities dan deze strikt-religieuze. Veel mensen met alleen een Joodse vader voelen zich, in meer of mindere mate, ook Joods en horen er volgens veel groepen gewoon bij. Dat geldt bijvoorbeeld voor liberaal-Joodse gemeenschappen in landen als Amerika, en ook volgens de staat Israël heeft iedereen met ten minste één Joodse grootouder recht op het staatsburgerschap. Freyda hanteert bijna dezelfde definitie, onze activiteiten zijn toegankelijk voor mensen met ten minste één Joodse grootouder of alleen een Joods partner. Ook met alleen een Joodse vader ben je dus welkom bij onze activiteiten. En er zijn ook andere Joodse organisaties in Nederland met hetzelfde beleid, denk bijvoorbeeld aan het studiecentrum Crescas of de sportvereniging Maccabi. De Joods-religieuze gemeenschap Beth Hachidush accepteert ook leden met alleen een Joodse vader, en bij de LJG worden mensen met een Joodse vader sneller dan anderen toegelaten tot het Jodendom.
Mijn partner en ik hebben verschillende opvattingen over onze cultuur en religie, hoe komen we hier samen uit?
Twee geloven op een kussen, daar slaapt de duivel tussen. Complete onzin natuurlijk. Ook wanneer een van jullie Joods is en de ander niet, of de een veel traditioneler is opgevoed dan de ander, kunnen jullie samen je leven inrichten op de manier die jullie willen. Het kan natuurlijk wel voorkomen dat je soms botst met je partner omdat jullie vanuit jullie verschillende achtergronden andere verwachtingen hebben. Willen jullie bijvoorbeeld je pasgeboren zoontje wel of niet laten besnijden? En komt er een kerstboom, een chanoekia, of allebei in de woonkamer tijdens de decembermaanden? Bij Freyda kunnen we je op weg helpen door een gesprek met een van onze sociaal werkers, die in hun werk vaker dit soort moeilijkheden tegenkomen en er goed bij kunnen helpen. Daarnaast publiceren we eens in de zoveel tijd artikelen op onze website over dit soort onderwerpen. Ook bieden we groepsgesprekken aan, want geloof ons, je bent zeker niet de enige die tegen dit soort dingen aanloopt. Wanneer jij en je partner écht een conflict hebben waar je samen niet uitkomt, kan een gesprek met een van onze mediators uitkomst bieden.
Mijn partner en ik zijn het niet eens over de (Joodse) opvoeding. Wat nu?
Wel of niet elke week naar Joodse les? Hoeveel tijd mag een kind per dag eigenlijk op de Ipad spelen? En betekent nee ook echt altijd nee? Opvoeden is soms ontzettend lastig. Niet in de laatste plaats omdat niemand je ooit écht geleerd heeft hoe het moet. Je kijkt het een beetje af van anderen en denkt terug aan de manier waarop je zelf bent opgevoed. Geen wonder dus dat jij en je partner er soms van mening over verschillen, jullie hebben zelf immers ook een andere opvoeding gehad. Wanneer je een beetje hulp wilt kun je bij Freyda terecht voor groepsgesprekken, individuele begeleiding, maar ook voor verwijzingen naar specialisten zoals een opvoeddeskundige. Daarnaast organiseren we graag bijeenkomsten waar ouders met elkaar in gesprek kunnen gaan. Als je zelf een goed idee hebt voor een onderwerp dat je in ons aanbod mist, helpen wij je graag om iets op poten te zetten.
Waar kan ik terecht voor activiteiten in het Hebreeuws?
Nederland kent een grote Israëlische gemeenschap. Volgens de laatste cijfers van het CBS wonen er zo'n 10.371 Nederlanders met een Israëlische migratieachtergrond in Nederland. Speciaal voor de Hebreeuwssprekende gemeenschap organiseert Freyda’s Israëlische zusje Tsavta verschillende activiteiten, zoals lezingen en culturele bijeenkomsten. Neem eens een kijkje op hun Facebookpagina. Daarnaast zijn er ook andere organisaties voor de Israëlische gemeenschap, zoals Dutchtown en Hakehilla. Voor de jeugd is er de Israëlische scouting, Hatsofiem.
Ik steek graag de handen uit de mouwen om de Joodse gemeenschap te helpen. Is er iemand die mijn hulp goed kan gebruiken?
Vrijwilligerswerk doen is niet alleen fijn voor anderen, het is ook nog eens wetenschappelijk bewezen dat je er een gelukkiger mens van wordt. Ook bij Freyda kunnen we je hulp goed gebruiken, bijvoorbeeld als ouderenbuddy, maar ook om mee te helpen met het organiseren/opzetten/draaien van activiteiten. Daarnaast hebben wij ook een telefooncirkel, waarin je een paar keer per week een oudere opbelt. Meer weten?
Hoe kan ik iets doen aan groeiend antisemitisme?
Volgens het CIDI, de organisatie die de jaarlijkse monitor antisemitische incidenten publiceert, nam het aantal gevallen van anti-Joodse discriminatie de afgelopen jaren explosief toe. De een merkt daar gelukkig niks van, een ander kan zich er op straat onveilig door voelen. Freyda biedt in samenwerking met het CIDI, Transgender Netwerk Nederland en Tijgertje een weerbaarheidstraining aan die door het hele land reist. Ook organiseren we groepsgesprekken, waarin je je zorgen met anderen kunt bespreken. Wanneer je daadwerkelijk slachtoffer wordt van een antisemitisch incident raden we je altijd aan om aangifte te doen bij de politie en een melding te maken bij het CIDI. Bij Freyda kan je dan weer terecht voor individuele ondersteuning, zoals slachtofferhulp.
Maken andere Joden zich ook zorgen om institutioneel racisme?
Natuurlijk zijn er andere Joden die zich zorgen maken om institutioneel racisme. Of over andere sociale kwesties. Sterker nog, voor veel Joden is de Joodse ethiek de belangrijkste pijler van hun Joodse identiteit. Tikoen Olam, het repareren van de wereld, is een kernbegrip binnen de Joodse traditie. Kijk eens rond op onze website, we publiceren regelmatig artikelen die raken aan sociale kwesties in Nederland en elders. Zoals de Joodse geleerde Hillel al zei: “Als ik niet voor mijzelf ben, wie is voor mij? En als ik er alleen voor mezelf ben, wat ben ik dan? En als niet nu, wanneer dan?”
Ook nu Black Lives Matter bovenaan de agenda staat, blijft het in de Joodse gemeenschap niet stil. Verschillende Joodse organisaties laten van zich horen. Oy Vey, de hedendaags-Joods-culturele hub, opende een petitie als steunbetuiging voor de zwarte gemeenschap in Amerika en Nederland. Een steunbetuiging vanuit de Joodse gemeenschap, omdat “het je uitspreken tegen onrecht een fundamenteel onderdeel van het Jodendom is”.
Joods en gay, gaat dat samen?
Ja, zeker. Er zijn namelijk heel veel mensen die Joods én homo zijn. Denk maar eens aan de beroemde Nederlandse feministe Andreas Burnier, of de eerste COC-voorzitter Benno Premsela, die beiden veel voor de homo-emancipatie in Nederland hebben betekend. Vanuit (orthodox)-religieus oogpunt is homoseksualiteit voor sommigen nog wel een probleem. Desalniettemin worden ook binnen het religieuze Jodendom gigantische stappen gezet. Er zijn homoseksuele rabbijnen en homoseksuele stellen kunnen bij de liberale stromingen in Nederland sinds 2010 ook onder de choepa staan (trouwen). Ook binnen de orthodoxie is homoseksualiteit steeds breder geaccepteerd. Zo publiceerde de orthodoxe opperrabbijn van Groot-Brittannië twee jaar terug een gids voor orthodox-Joodse scholen over hoe zij het beste kunnen omgaan met homoseksuele leerlingen op school. Ook zijn er Joodse organisaties voor homoseksuelen, zoals Keshet. In Nederland bestaat zo een organisatie vandaag de dag niet (meer), maar zijn er wel speciale initiatieven voor de LHBTQ+-gemeenschap. Zo organiseert Beit Hachidush jaarlijks een pink sjabbat tijdens de Pride week, en heeft er al meerdere keren een Joodse boot tijdens de Gay Pride Amsterdam meegevaren.
Hoe maak ik de hoge feestdagen betekenisvol?
Het Jodendom kent zijn eigen kalender en eigen feest- en treurdagen. Veel van die markeringen op de kalender hebben een religieuze oorsprong. Eén manier om je met deze dagen bezig te houden is door het bezoeken van sjoel, de synagoge. Maar er zijn talloze andere manieren om deze dagen betekenis te geven. Op onze website publiceren we met grote regelmaat teksten en activiteiten rondom de dagen op de Joodse kalender. Neem eens een kijkje op onze website.
Zijn er eigenlijk ook Joodse rappers?
Muziek en Jodendom zijn als twee handen op een buik. Dat begon al met de psalmen, die als liederen door de Levieten werden gezongen in de tempel in Jeruzalem. Maar wist je dat Bob Dylan en P!nk ook Joods zijn? Rappen kan het Joodse volk ook. Denk maar aan Matisyahu of Nissim Black. Maar ook de wereldberoemde rapper Drake is Joods.
Ken je toevallig ook de Nederlands-Joodse Sem Kotek al, of de Israëlische Eden Derso?
Is het belangrijk om een Joodse partner te hebben?
Dat bepaal jij natuurlijk helemaal zelf. Er is niemand die je kan vertellen of een Joodse partner voor jou belangrijk is. Wel begrijpen wij dat dit een onderwerp is waarover je nadenkt, en waar je misschien meer over wilt weten, of met anderen over wilt spreken. Daarom publiceren we soms artikelen op het vlak van Jodendom en relaties, en organiseren we bijeenkomsten en gespreksgroepen waarin je over deze onderwerpen kan spreken met gelijkgestemden.
Bestaat er zoiets als Joodse humor?
Je bent niet de eerste die zich dat afvraagt. Sigmund Freud deed er in 1905 onderzoek naar (Der Witz und seine Beziehung zum Unbewußten) en concludeerde van wel. In Nederland kennen we natuurlijk de bekende Sam en Moos-grappen. Ook zijn de grappen van Max Tailleur beroemd. Maar denk ook eens aan de grappen van Sacha Baron Cohen, Tiffany Haddish, Seth Rogen of dichter bij huis, Raoul Heertje. Allemaal Joodse grappenmakers. Kijk eens rond op onze website. Ook bij Freyda houden we wel van een geintje op z’n tijd.
Check hieronder ook de trailer van Black Mitzvah, de Netflix comedy special van Tiffany Haddish!