Joods zijn: niet wachten op inspiratie

Dit jaar moet ik echt even in de sfeer van Chanoeka komen. “Wat kan ik precies met deze feestdag?” vraag ik mij af terwijl ik naar sjoel loop om gezamenlijk met anderen het eerste kaarsje aan te steken. Welke betekenis of inspiratie haal ik hieruit die mij raakt of aan het denken zet? Ik wil graag dat de Joodse feestdagen van betekenis zijn, en niet enkel handelingen en rituelen die ik doe omdat het ‘hoort’ of omdat ze mij een nostalgisch gevoel geven. In gedachten haal ik het verhaal van Chanoeka naar voren: de winst van Makkabeeën, het wonder van het kruikje olie en de bijbehorende rituelen (het aansteken van de kaarsjes en eten van latkes en soefganiot). Maar wat is precies de onderliggende boodschap? Eerlijk gezegd kom ik er niet op. Ik ben vooral moe en heb meer behoefte aan een winterslaap dan aan acht dagen feest.. bedenk ik me al lopend door de kou.

Ik heb mij net met veel moeite van de bank af gesleept, weg van het warme dekentje, de vrieskou in naar sjoel. Mijn vriend zou meegaan maar hij wil toch liever de finale van het WK-voetbal kijken. Buiten is het min zeven en glad. Heel even overweeg ik ook om thuis te blijven. “Maar ja dan wordt het al helemaal niks met Chanoeka” houd ik mezelf voor. Sommigen worden vanzelf meegenomen in de feestdagen-sfeer, bijvoorbeeld door familie of de omgeving waarin ze wonen. Zo ziet mijn leven er niet uit. Mijn familie woont in het buitenland, of 150 kilometer verderop, en mijn geliefde is niet-Joods. Als ik iets wil doen met een Joodse feestdag, ligt de bal bij mij om iets te organiseren en de sfeer te creëren. Vaak best leuk, maar soms ook wel vermoeiend…

Het tweede kaarsje

De tweede dag van Chanoeka vier ik deels met mijn werk; een van de unieke voordelen van een baan bij een Joodse organisatie. Tijdens de gezamenlijke online Chanoeka-bijeenkomst die tegelijkertijd fungeert als jaarafsluiting staat de directie stil bij de ontwikkelingen in de organisatie, spreekt de directeur van Stichting Joods Maatschappelijk Werk (JMW) over de samenwerking tussen het Sinai Centrum en JMW en steken Joodse collega’s zó enthousiast zingend de Chanoeka kaarsen aan dat ik er helemaal vrolijk van word. Als laatste spreekt een van onze geestelijk verzorgers over de betekenis van Chanoeka. Hij legt onder anderen de – voor mij verassende- link tussen duurzaamheid en het Chanoeka verhaal. Het kruikje met olie, wat precies genoeg leek voor één dag, was namelijk voldoende voor acht hele dagen. Dit inspireert om zuinig te zijn op onze grondstoffen en de aarde niet uit te putten. Soms kun je meer met minder dan je denkt… Zo heb ik nog nooit over Chanoeka gedacht! Na deze bijeenkomst steek ik thuis met mijn vriend de kaarsjes aan. Overvallen door een kinderlijk enthousiasme zing ik luidkeels het Maoz Tzur.

Inspiratie op commando

De eerste twee avonden van Chanoeka zijn nu voorbij en gelukkig volgen er nog wel zes! Deze tweede avond zit ik er heel anders bij dan de eerste. Tijdens de eerste avond probeerde ik mijzelf tot inspiratie te forceren. Inspiratie op commando, natuurlijk werkt dat niet. Gelukkig kun je je ook actief blootstellen aan een Joodse omgeving (eventueel online), de kaarsen aansteken en dan volgt de inspiratie vanzelf wel. Soms is Joods zijn net als sporten: je moet niet wachten op motivatie, maar doen… En na verloop van tijd zal dan de motivatie volgen.

Overigens is dat een bekende, oude Joodse wijsheid. Toen het Joodse volk de Tora ontving op de berg Sinai zei men: ‘na’ase ve nisjma’ (Wij zullen doen en wij zullen horen). Uit de volgorde van deze woorden concludeerden de rabbijnen dat het handelen voorafgaat aan het horen of begrijpen. Dus zelfs als je een mitswe (gebod) niet begrijpt: ga het maar gewoon doen en ervaren, want misschien begrijp je het daarna wel op een dieper niveau.

Chag Sameach!

Zohar (1994) heeft Religiewetenschappen gestudeerd en is inmiddels ruim een jaar werkzaam als beleidsmedewerker bij het Sinai Centrum. Zohar schrijft als Freyda-columniste over de Joodse tradities en hoe zij haar Jodendom beleeft.