Reis naar (zelf?)acceptatie

Interview met Femmetje de Wind

Femmetje de Wind publiceerde onlangs haar nieuwe boek “het beloofde leven”. Freyda sprak met haar over haar eigen ervaringen in de Joodse gemeenschap. Over het gevoel niet geaccepteerd te worden, en het belang om de diversiteit van het Jodendom te laten zien.

Hoi Femmetje. Jouw nieuwe boek gaat over een jonge Joodse vrouw die naar Israel gaat om gioer te doen. Het boek is semi-autobiografisch, ook jij ging naar Israel voor een gioer. In het interview in het NRC beschrijf je dat je dat deed omdat je het gevoel had minder te zijn dan “echte” Joden, onvolmaakt, een halffabricaat. Dat is niet niks. Hoe komt het dat een tienermeisje zo over zichzelf denkt?

Nou, het is natuurlijk niet dat je elke ochtend opstaat met het idee van “hé ik voel me vandaag weer niet geaccepteerd”. Het gevoel ontstaat in de ontmoeting met de ander, bijvoorbeeld wanneer je iemand tegenkomt die Joods is. Als die dan vraagt of jij ‘het’ ook bent, lieg je dan wanneer je bevestigend antwoordt? Daarnaast zijn er altijd genoeg mensen die vinden dat jij niet Joods bent, en je daar graag aan helpen herinneren. Je gaat aan jezelf twijfelen. Ben ik wel echt Joods?

En toch was jij volgens vele anderen wél Joods. Je moeder was uitgekomen bij de LJG, jullie waren daar lid en je hebt daar je bat mitswa gedaan. Dat was voor jou niet genoeg, begrijp ik?

Nee, het bleef voor mij toch een beetje voelen alsof ik op de reservebank zat en niet echt mee mocht spelen. Je moet je ook bedenken dat in de tijd waarover we spreken de zaken iets anders liggen dan nu. Anno 2020 heeft de LJG een veel sterkere positie dan toen ik op de middelbare school zat. En bij die sterkere positie hoort ook een stukje autoriteit. Daar kwam in mijn situatie nog bij dat mijn vader in zijn hart orthodox was en eigenlijk een beetje neerkeek op het liberale Jodendom. Die neerbuigendheid naar deze vorm van Jodendom heb ik daarom misschien ook extra gevoeld. Het voelde voor mij niet genoeg.

En de oplossing voor jou was om gioer te doen in Israel.

Ja, dat klopt. Nadat ik gioer had gedaan viel er een enorme last van mijn schouders, alsof ik het gevoel van minderwaardigheid had afgekocht.

Is dat dan niet het advies? Doe nou maar gewoon die gioer, dan ben je er in een keer vanaf.

Dat lijkt misschien zo, maar het was toch niet zo simpel. Door de gioer te doen geef je iets van jezelf op om te worden wie je wilt zijn in de ogen van anderen. Tegelijkertijd is dit de enige manier. Het heeft mij echt het gevoel gegeven er bij te horen.

Was er niet een andere manier geweest om het probleem dat jij ervaarde op te lossen?

Om je vrij te kunnen bewegen in de Joodse gemeenschap is dit de enige weg. Als ik dit niet had gedaan, had mijn dochter bijvoorbeeld niet naar de Joodse scholen kunnen gaan. Maar dat is natuurlijk niet het enige aspect. Het gaat ook om een stukje zelfacceptatie. Als ik zelfverzekerder was geweest en minder de behoefte van acceptatie van anderen nodig had gehad, had ik wellicht een andere keuze gemaakt.

En ligt daar dan ook een rol weggelegd voor organisaties in Joods Nederland?

Absoluut. Er is te weinig aandacht voor mensen met alleen een Joodse vader. We missen een open discussie over dit onderwerp, er wordt simpelweg nauwelijks over gesproken. Het zou al heel veel helpen als er contact is tussen de liberale en orthodoxe gemeenten over dit onderwerp, als er een gesprek zou zijn tussen de orthodoxie en de liberalen. Het erkennen van de diversiteit van het Jodendom zorgt ervoor dat mensen die niet in een bepaald hokje passen zich niet direct afgewezen hoeven te voelen. Dat lost misschien niet direct iets op, maar een open gesprek kan wel iets van de schaamte wegnemen.