Hoe vrijheid van meningsuiting gepaard gaat met geweld

Op 6 februari 2016 werd een ‘nepbom’ gevonden bij het Amsterdams stadhuis. Geen toeval, want die dag stond een demonstratie gepland van de anti-islambeweging Pegida. Een uit Duitsland overgewaaid fenomeen van ‘Patriottische Europeanen tegen de islamisering van het Avondland’. Oftewel een groep witte mannen van middelbare leeftijd die rond paraderen met varkensmutsen.

De politie zette het gebied rond het stadhuis af en annuleerde de Pegida-demonstratie. Iets verderop ging een kleine groep alsnog demonstreren. Dat eindigde in een chaos, toen zo’n honderd links-radicale activisten de confrontatie zochten met de demonstranten en de aanwezige agenten.

Een paar maanden later bleek na onderzoek dat de nepbom niet nep was, maar een serieuze vuurwerkbom. Oplettende agenten hebben een serieuze aanslag op het vrije woord kunnen voorkomen. Veel ophef en verbijstering in de media was er niet over deze bom. Er bestaat zo veel weerzin tegen Pegida, dat veel mensen een bom wel geoorloofd lijken te vinden.

Fortuyn en anti-Zwarte Piet

Geweld lijkt helaas vaker succesvol het vrije woord in te dammen. De meest verregaande voorbeelden kennen we allemaal: De moorden op Fortuyn, Van Gogh en De Vries. Toch lijkt de dreiging van geweld in het Nederlandse publieke debat steeds normaler te worden.

Recent nog tijdens verschillende anti-Zwarte Piet-demonstraties, waar activisten te maken kregen met intimidatie en geweld. De echte moordenaars van de Zwarte Piettraditie zijn de mensen die zichzelf pro-Zwarte Piet noemen. Alleen al door het racisme en de agressie die zich binnen hun gelederen bevinden, kan geen weldenkend mens zich meer scharen achter deze figuur. Treurig is alleen dat veel sinterklaascomités zich verplicht voelen het uiterlijk te moderniseren, uit angst voor ongeregeldheden en geweld van beide kanten van de discussie.

Sommige standpunten worden gezien als zo kwaadaardig, dat met geweld dreigen – of geweld toepassen – toegestaan is. In eerste instantie kun je denken dat dit een gebrek aan zelfdiscipline is. De discipline om je diepgewortelde agressieve, dierlijke verlangens niet te kunnen onderdrukken. Maar met geweld dreigen, en eventueel toepassen, kun je inmiddels ook strategisch inzetten. Zo kun je effectief jouw tegenstander de mond snoeren. Dit zagen we recent bij de Britse antisemiet David Icke.

Antisemitische complottheorieën

Deze man spuwt al decennia bizarre complottheorieën uit, geregeld met een anti-Joodse kern. Het blijft onbegrijpelijk dat hij een publiek heeft. Hij werd uitgenodigd door de organisatie ‘Samen voor Nederland’, die ironisch genoeg Nederland juist flink heeft verdeeld. Hij zou als hoofdspreker optreden bij een demonstratie in Amsterdam. Een merkwaardige mengelmoes aan tegendemonstraties werd vlug aangekondigd, van sympathisanten van de Joodse zaak tot de zwartgemutste Antifa en Salles daartussenin. Deze antizionistische ‘antifascisten’ kondigden een eigen demonstratie aan, zodat ze niet met het zionistische CIDI hoefden samen te werken. Tot zover de tolerantie aan de kant van de tegendemonstranten…

Waar Icke precies over wilde spreken, zullen we nooit weten. Nederland ontzegde hem de toegang. In een brief van vijf pagina’s, zette een ambtenaar van de Immigratie- en Naturalisatiedienst uiteen waarom ze deze keuze hadden gemaakt. Hierbij werd niet alleen opgesomd waar Icke voor verantwoordelijk is, maar ook waar zijn woorden toe zouden kunnen leiden.

Over één passage hebben journalisten heen gelezen, of besloten te negeren: ‘In aanloop naar de demonstratie toe is online een verharde verhouding zichtbaar door uw aangekondigde deelname, waaronder zelfs een oproep tot vuurwapengeweld tegen u.’

Geweld tégen hem als reden voor een reisverbod vóór hem. Een zwaktebod. Het dreigen met geweld mag nooit lonen. Nu blijven gewelddadige activisten en gekken een motivatie hebben om met (vuurwapen)geweld te dreigen: Het werkt! Strategisch met geweld dreigen kan dus wel degelijk lonen.

Ik associeer mij op geen enkele wijze met Icke en de mensen die hem serieus nemen. Maar ik kan me ook niet associëren met de mensen die tegen Icke zijn en met geweld hebben gedreigd. De blinde haat tegen Icke – die dat misschien wel verdient – veroorzaakt dat we ook blind zijn geworden voor andere excessen. Oproepen tot geweld kan en mag nooit normaal worden. Nee, ook niet tegen Icke en andere antisemitische trollen. Dat is niet te veel gevraagd, lieve mensen.

Jurriaan Limburg (1990) is werkzaam als lobbyist en lid van de stadseelcommissie in Amsterdam-Zuid namens het CDA.