Links, Rechts, Israël en Nederland

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. Ik ben links. Ik kom uit een rood nest, ben lid van de PvdA, en stem mijn hele leven ook op die partij op eenzame uitstapjes in 2006 naar D66 en in 2009 naar GroenLinks na. Links zijn is een wereldbeeld waarbij we als maatschappij realiseren dat wij samen sterker zijn dan als individuen, en waarbij de overheid wordt gezien als middel om samen te komen en te zorgen dat niemand achterblijft.

Tegelijk ben ik Joods, liberaal, Asjkenazisch, een beetje traditioneel, vóór het voortbestaan van de Joodse staat, niet pacifistisch, liefhebber van de natuur en het buitenleven, Ajax-fan, Medienesjtamper én Amsterdammer, oud-Haboniemer, oud-CiJO-er, Sergeant 1e Klasse in IDF (Res.), en uiteraard vader én liefhebbende echtgenoot. Dan kunnen jullie maar meteen een goed beeld vormen bij wat voor persoon ik ben.

Al geruime tijd wordt ‘links’ als politieke kleur, gezien als zeer kritisch op Israël (wat dat ook moge betekenen) of in het ergere geval, als anti-Israël. Links pro-Israël zijn zit er eigenlijk niet meer in en klinkt voor velen zelfs als een contradictio in terminis. Vanuit rechts wordt dikwijls snel met de vinger gewezen naar alles wat maar als kritiek op Israël kan worden geïnterpreteerd. Het probleem zit echter in het feit dat dit stigma niet alleen voorkomt in rechtse kringen, maar zeker ook in linkse. Het denkpatroon dat wordt gevolgd is dat je niet met opgeheven hoofd kan zeggen dat je echt links bent, als je ook maar enigszins Israëls beleid verdedigt of uitlegt.

Dit debat creëert een spanningsveld tussen groepen Joden in Israël maar ook tussen groepen Joden buiten Israël, zoals hier. In veel Joodse kringen roept de woordcombinatie “Een” “Ander” “Joods” “Geluid” in die volgorde in één zin een bepaalde, voor jullie allen bekende, reactie op. Tegelijk kun je in bepaalde linkse kringen maar beter niet aankomen met een verdediging van Israëls beleid op de Westelijke Jordaanoever. Het steunen van Israël neemt in onze maatschappij ideologische proporties aan, waar het wordt gereduceerd tot een standpunt dat is voorbehouden aan een bepaalde partij of ideologie.

Deze links/rechts-verdeling is natuurlijk raar. Israël is een land met haar eigen bevolking waar wij allemaal niet toe behoren en haar eigen wet- en regelgeving waar wij ons hier niet aan hoeven houden. Waarom onderscheidt een Nederlandse politieke stroming zich van een ander langs de mening over een land waar beide geen invloed op hebben, en die wederzijds een verwaarloosbare invloed op hen heeft?

Het antwoord daarop volgens vele Joden in Nederland (en ik gok in de rest van de Diaspora) is dat Israël hier wordt gezien als een levensverzekering. Mocht het hier weer misgaan voor de Joodse bevolking, dan kunnen we nog altijd naar Israël verhuizen. Dit is uiteraard zeer hypothetisch, maar zoals het voor het sluiten van elke verzekering geldt; je weet maar nooit. En in die ‘off-chance’, willen we graag dat Israël te zijner tijd een enerzijds sterke en anderzijds morele en democratische staat zal zijn.

Maar laten we nou onszelf in de spiegel kijken, het feit dat we in Nederland wonen betekent dat we liever niet in Israël gaan wonen, wat de reden daarvoor ook moge zijn. Het ontbreekt niet aan de pull-factoren voor leven in Israël, het weer, de diversiteit aan mogelijkheden om Jodendom te belijden en niet te vergeten de verschillende fiscale voordelen voor elke Oleh. Als we allemaal echt zouden willen, zouden we morgen naar Israël kunnen verhuizen. Blijkbaar willen we het niet zo graag.

Als het dus zo is dat wij eigenlijk het liefst in Nederland blijven wonen, laten we dan zorgen dat we als Joodse gemeenschap de juiste problemen gezamenlijk hier in Nederland aanpakken, zodat we niet naar Israël hoeven te verhuizen. Dat betekent dat we ons niet moeten bezighouden met futiliteiten zoals links/rechts of pro-Israël/pro-Palestijnen. Wij laten ons daarmee uit elkaar drijven terwijl wij, als zeer kleine gemeenschap in Nederland, dat juist niet moeten doen. Het sluimerende antisemitisme bijvoorbeeld komt zowel van links (cartoon in Volkskrant van Maurice de Hond), als vanuit rechts (de appgroepjes van FvD) en zit kennelijk niet alleen op de flanken. Wij zullen sterker staan als we ons niet onderling uit elkaar laten spelen over randzaken.

Shai Bar Ephraim (1986) was jarenlang actief bij Haboniem-Dror en CiJO. Hij woonde een aantal jaren in Israël waar hij de militaire dienstplicht vervulde. Shai werkt bij KPMG, is actief bij de PvdA en woont met vrouw en twee kinderen in Amsterdam.