Of ik een Joodse partner wil?

Tekst en foto: Noa | maart 2024

“Maar mevrouw, wilt u later dan een Joodse man?”, is wat mij vaak gevraagd wordt als ik een sessie ‘Leer Je Buren Kennen’ geef. Het is een vraag waar ik afgelopen jaren verschillende antwoorden op heb gegeven; van “ja dat wil ik” naar “dat hoeft niet per se”. Wat maakt dan eigenlijk dat ik het ene moment het een zeg en het andere moment het ander?

Toen ik op een basisschool in de Watergraafsmeer te Amsterdam zat, vierden wij elke vrijdagavond shabbat. De shabbat maken was echt een traditie bij ons thuis; we maakten zelf challes, we haalden de lekkerste frieten van de frietboer om de hoek, we pakten de bensjboekjes uit de kast en we kleedden de tafel aan met een speciaal tafelkleed en het mooie servies. Ook ging ik elke zondagochtend naar Joodse les op het Cheider in Buitenveldert. Nou ben ik erg nieuwsgierig aangelegd dus stelde ik de rabbijn graag kritische vragen om er zo achter te komen wat ik zelf van het Jodendom vond en wat het voor mij betekende. Ik kan wel stellen dat het jodendom een heel grote rol had in mijn jonge leven. De tradities, zoals de shabbat, die ik met de paplepel ingegoten kreeg vanuit mijn ouders waren mij dierbaar. “Dit wil ik later ook doen met mijn gezin”, dacht ik toen wel eens. Tja, dan is het wel makkelijk als je partner later ook Joods is, toch?

Na de basisschool ging ik naar de middelbare waar ik de eerste twee jaar doorbracht op een school in Amsterdam-Zuid. Hier had ik heel wat vrienden gemaakt en had ik het ook best naar mijn zin. Toch gaf dit een soort angst aan mijn ouders dat ik weinig met Joodse jongeren in contact zou komen en het Jodendom langzaam maar zeker vergeten zou worden. Om dit te voorkomen, wilden zij dat ik naar het Maimonides zou gaan. Dat heb ik gedaan, voor 3 jaar. Een kleine, Joodse school in Buitenveldert. “Het is echt een bubbel”, dacht ik en ik had best behoefte om buiten die bubbel te leven. Uiteindelijk ben ik teruggegaan naar de middelbare school waar ik de eerste twee jaar zat om daar mijn eindexamen te doen. Gedurende deze jaren kwam het steeds vaker voor dat ik op de vrijdagavonden iets wilde doen met vrienden. Op zich was dat prima volgens mijn ouders, alleen liever wel na het maken van de shabbat. Zo gezegd, zo gedaan. Een puberende dochter valt ook lastig thuis te houden en voor mij was hetgeen wat niet vanzelfsprekend was juist interessant. Zo ook de ‘niet-Joodse jongens’. Ik merkte dat ik met hen een leuke klik kon hebben en dat zij soms zelfs interesse toonden naar mijn Joodse achtergrond en wat ik daar dan mee deed. Hierdoor dacht ik stilletjes in mijzelf: “zolang hij maar geïnteresseerd is en openstaat voor het Jodendom, dan kan het vast.”

Deze gedachte heb ik een aantal jaar gehad, tot 7 oktober. Ik merkte dat wat ik toen voelde, doordat ik Joods ben, graag wilde delen zonder verdere uitleg te hoeven geven. Om mij heen merkte ik verschil in reactie tussen mijn Joodse en niet-Joodse vriendinnen. Als ik mijn Joodse vriendinnen vertelde dat ik mij verdrietig voelde, werd dat meteen begrepen en gedeeld. Als ik mijn niet-Joodse vriendinnen hetzelfde vertelde, kwam de vraag ‘waarom?’. Beide reacties zijn natuurlijk oké, maar dit verschil was opvallend. Hierdoor bedacht ik me hoe fijn het zou zijn als je een partner hebt die dat stukje, het Joods-zijn, meteen zou begrijpen. Moét hij daarvoor Joods zijn? ‘Het maakt het een stuk makkelijker’, antwoordde ik mijzelf als ik deze vraag stelde.

Het is bijzonder om te merken hoe een beeld over iets verandert en waardoor het beïnvloed wordt. Het zijn je ouders die de grondleggers zijn voor bepaalde tradities en rituelen. Dit bepaalt dan weer hoe je naar aspecten in het leven kijkt zoals het hebben van een partner en een gezin. Naarmate je ouder wordt, ontmoet je meer en meer mensen die op hun beurt ook beïnvloeden hoe je naar dingen kijkt. Perspectief verbredend. Uiteindelijk kies je niet op wie je verliefd wordt. Wel weet ik zeker dat ik mijn Joodse tradities vanuit mijn ouderlijk huis zal doorgeven aan mijn kinderen later. Of er dan ook een Joodse vriend aan de shabbat tafel zit?

Dát is een vraag waar de toekomst mij een antwoord op zal geven.

Mijn naam is Noa en ik ben met trots Amsterdams eerste burger van deze eeuw! Verder heb ik mijn bachelor psychologie afgerond en ben ik werkzaam als fotograaf.