Paarse Vrijdag op een Joodse school

Vandaag, 10 december 2021, is het Paarse Vrijdag, de dag waarop scholieren seksuele- en genderdiversiteit op school vieren. Ze doen dit door op die dag paarse kleding te dragen en allerlei activiteiten te organiseren die in het teken staan van acceptatie van iedereen, ongeacht wie je bent of op wie je verliefd wordt. Paarse Vrijdag is een initiatief van het COC, de belangenorganisatie voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, trans-, queer- en intersekse personen en alle andere gender- en seksuele identiteiten (LHBTQI+).

Het is nu de tweede keer dat Joodse Scholengemeenschap Maimonides aandacht besteed aan Paarse Vrijdag. Freyda ging in gesprek met Zira Roozendaal, Coördinator instroom & international student support en docent Nederlands op de school.

Het is vandaag Paarse vrijdag, wat staat er allemaal op het programma?

“De hele school is gekleurd met paarse versiering en regenboogvlaggen. Het leeft ook echt onder de docenten en leerlingen. Sommige docenten dragen al een maand een regenboogpin, maar ook de leerlingen zijn erg bezig met welk outfit ze zullen dragen. Eén leerling wilde zelfs speciaal een paarse jas kopen voor vandaag. Verder zullen wij wat lekkers te eten en te drinken uitdelen, uiteraard in thema. Dit jaar hebben wij ook verschillende Joodse gastsprekers uitgenodigd die langskomen om te vertellen over hun ervaringen over identiteitsvorming binnen een Joods leven. Op deze manier willen wij benadrukken dat het mogelijk is om zowel Joods als LHBTQI+ te zijn.”

Is het de eerste keer dat jullie Paarse Vrijdag vieren?

“Het is nu officieel de tweede keer. We wilden het wel vaker vieren, maar dat kon door corona helaas niet doorgaan. Vier jaar geleden zijn we ermee begonnen. Wij hebben toen bij GSA (Gender and Sexuality Alliance) een ‘Paarse Vrijdag-pakket’ besteld, op de dag zelf paarse smoothies verkocht en de school versierd. Het grote verschil met vorige keer zijn de gastlessen, maar ook dat de ouderraad een bijdrage wilde leveren aan deze dag en daarom de cupcakes en de drankjes verzorgt. Meestal trakteert de ouderraad alleen voor Joodse en Israëlische feestdagen, maar dit keer wilde zij ook graag een bijdrage leveren aan Paarse Vrijdag.”

Wat heeft jullie doen besluiten als school deel te nemen aan Paarse Vrijdag?

“Het begon met een gesprek in de klas. Verschillende leerlingen hadden aangegeven dat ze het fijn vonden als we daar iets mee zouden doen. Maar ook vanuit docenten klonk de roep om meer aandacht te besteden aan diversiteit en dit ook te vieren.” Waarom dan uitgerekend Paarse Vrijdag? “Je zoekt vooral een aanleiding om aandacht te besteden aan dit thema. En Paarse Vrijdag is een goede aanleiding. ‘Coming out day’ had ook gekund, maar dat valt tijdens de Joodse feestdagen. Elk jaar zouden we dan wel moeten kijken wanneer we hier aandacht aan zullen besteden, maar dit moet ook in de planning van het jaar passen. Wellicht dat we volgende keer een week rondom weerbaarheid zouden willen doen bijvoorbeeld.”

Waarom vinden jullie het belangrijk om deze dag te vieren?

“Wij willen als school duidelijk maken dat welke seksuele voorkeur iemand ook heeft, het oké is om jezelf te zijn. Als school in Nederland, gefinancierd door de Nederlandse overheid, heb je een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar daarnaast hebben we als religieuze school in het bijzonder een belangrijke taak. Voor één van de gastlessen van COC kregen we bericht van een ouder dat die niet wilde dat hun kind die les bij zou wonen. Ik moet er wel bij zeggen dat dit één keer is gebeurd, niet vaker. Door het vieren van deze dag laten wij als school in ieder geval zien dat we solidair zijn met LHBTQI+-personen én geven we aan dat LHBTQI+ zijn oké is. Het proces van uit de kast komen of in de kast blijven is iemands persoonlijke proces, daar gaan wij niet over. Maar het is wel belangrijk dat ze meekrijgen dat LHBTQI+’ers er mogen zijn en dat ze er van de docenten mogen zijn.”

Wat heeft het jullie tot nu toe gebracht?

“Dat wij hier nu meer aandacht aan besteden, zorgt voor een bepaalde openheid onderling. Na vorige keer ontstond er vaker een dialoog tussen de leerlingen, misschien niet altijd even genuanceerd, maar de dialoog vond plaats.

Paarse vrijdag zorgt voor bepaalde mate van tolerantie en normalisering van de LHBTQI+-gemeenschap. Nu wordt er bijvoorbeeld ook vaker gesproken over het gebruik van voornaamwoorden. Dit zijn dan ook zaken die ik bespreek in mijn lessen Nederlands en wat voor gevolgen dit grammaticaal heeft. Ook vinden tegenwoordig vaker open gesprekken plaats. Leerlingen durven eerder ervoor uit te komen dat ze queer zijn en stellen hier ook meer vragen over. Het is sowieso een onderwerp dat bij de nieuwe generatie leerlingen meer leeft. Het maatschappelijk debat is ontstaan bij de jongere doelgroep. Of leerlingen zich door deze dag ook daadwerkelijk meer op hun gemak voelen, zal de toekomst uitwijzen.”

Waar liggen nog meer kansen voor jullie op dit gebied?

“Sinds een aantal jaar ontvangen onze tweede en vierde klassen ook gastlessen van het COC.” Het COC biedt onder andere verschillende voorlichtingslessen aan op scholen. Deze voorlichtingslessen gaan over seksuele diversiteit en laat de leerlingen zelfstandig over seksualiteit en genderidentiteit nadenken. “Maar we zetten ons op nog meer manieren in voor diversiteit. Zo heeft een van de docenten een poster tegen (homo)schelden in het klaslokaal hangen: alle woorden waar in dat klaslokaal sowieso niet mee gescholden mag worden. Verder proberen we een open en veilige school te zijn voor de leerlingen. Iedereen op school heeft wel iemand met wie die kan praten, een mentor of vertrouwenspersoon of gewoon een klasgenootje. Daarnaast zijn de lijnen naar de ouders kort. Maar we zijn er nog niet.”

Op de vraag welke winsten nog wel te behalen zouden zijn, citeerde Zira haar collega-docent Nederlands: “Elke dag zou Paarse Vrijdag moeten zijn”.