Vast & zeker?

Gaat het mij dit jaar lukken om te vasten? Dat is de vraag die steevast bij mij naar boven komt als de zomermaanden van juli en augustus over zijn gewaaid. Vroeger, voor mijn Bat Mitswa, vond ik het al een hele prestatie om een halve dag te vasten, die goede oude tijd. Nu is het helaas allemaal anders. 

Ik kijk altijd uit naar de feestdagen, met name die Chagiem waar eten centraal staat en dat is gelukkig bij bijna elke feestdag het geval. Elke feestdag wordt dan wel gekenmerkt door zijn eigen passende gerechten, maar het komt altijd op hetzelfde neer, namelijk eten. Eten is voor mij hierdoor ook echt een vorm van gezelligheid geworden. Ik bedoel, hoe kan je nou weer met vrienden samenkomen zonder dat er hapjes zijn? Niet te doen. Maar… dan heb je Jom Kipoer.

Begrijp me niet verkeerd. Ik vind Jom Kipoer zeker wel een bijzondere dag. Sterker nog, ik haal misschien wel meer plezier uit Jom Kipoer dan andere Joodse feestdagen ondanks dat dit natuurlijk niet helemaal de insteek is van die dag. Ik probeer mijzelf ieder jaar uit te dagen om te vasten. Niet zozeer om tot inkeer te komen of vergiffenis te vragen, maar omdat ik wil dat die dag, die ene dag in het jaar, bijzonderder moet zijn dan de andere dagen. Ik ben zelf niet bepaald religieus. Als ik mezelf in de schijf van vijf van Ido (Abram) mag plaatsen ben ik zeker “de joodse religie en cultuur” persoon, maar dan dus zonder religie. En Jom Kipoer is voor mij een belangrijk gedeelte van de cultuur. Ik probeer vast te houden aan tradities van de cultuur zoals vasten, ondanks dat ik daar niet van houd, maar sommige tradities geven je gewoon houvast. Snap je? Ik ben zo’n typische goed/slecht geassimileerde Jood. Ik ben geboren in Nederland, woon mijn hele leven al in Amsterdam en zie mezelf niet zo snel ergens anders wonen. Tegelijkertijd komt ieder greintje Joods dat in mij zit wel vaak tot uiting. Zo zat ik op Rosh Pina, Maimonides, Haboniem, werk ik nu bij JMW en heb ik laatst nog op internet het bargoens woordenboek geopend. Oy, wat een lijst.

Het Joodse aspect loopt dus als een rode draad in mijn leven en daarmee de traditie van het vasten ook. Het mooie aan Jom Kipoer is dat het niet alleen het Joodse aspect raakt, maar ook mij persoonlijk. Zo test ik ieder jaar mijn eigen vastberadenheid en uithoudingsvermogen. Ik zou hiermee alleen wel nog een stapje verder willen gaan. Een vriendin vertelde mij laatst over het ’10 vragen project’. Dit is een website waarin, de 10 dagen tussen Rosj Hasjana en Jom Kipoer, je vragen toegestuurd krijgt over het afgelopen jaar. Dit maakt het ‘stapje verder’ eigenlijk heel makkelijk voor me, ik hoef de vragen alleen maar te beantwoorden en terug te sturen en het jaar daarna krijg je dezelfde 10 vragen en kan je de antwoorden inzien van het voorgaande jaar. Het zijn vragen die je laten stilstaan bij gebeurtenissen van het voorgaande jaar. Welk event heeft een impact op je gehad afgelopen jaar? Is er iets dat je afgelopen jaar anders had willen doen? Wat zou je volgend jaar rond deze tijd bereikt willen hebben? Door deze vragen sta je ‘gedwongen’ stil bij betekenisvolle gebeurtenissen, zowel simches als sores, die dat jaar hebben plaatsgevonden. ‘Gedwongen’, want je kan helemaal zelf bepalen of je alle vragen invult of niet.

Voorgaande jaren was ik eigenlijk alleen bezig met reflectie tijdens Jom Kipoer. Als ik eerlijk mag zijn was ik toen grotendeels bezig met het aftellen van de uren, minuten, soms zelfs de seconden. Het moment van reflectie, deze 10 dagen van inkeer, krijgt hiermee opeens meer betekenis voor mij.

Dit jaar heb ik dus twee uitdagingen die mij te wachten staan. Wat zijn jullie goede voornemens?

Geschreven door: Deborah Juliard in september 2020