Ik ben niet allergisch, ik ben Joods.

Tekst: Noa | juli 2024

Op zoek naar iets te eten in de overvolle straten van China Town in Bangkok. Samen met een moeder en dochter uit Nederland, loop ik rond tussen de selfie-makende Aziaten, rondscheurende scooters en schreeuwende marktverkopers achter hun eetkraampjes. “Is dit iets?”, vraagt de moeder. Ik kijk naar het menu en zie vrijwel alleen maar gerechten met “pork” staan. “Sorry, ik kan hier niet echt iets eten”, zeg ik. “Ben je allergisch voor iets?”. “Nee, ik ben Joods”, antwoord ik haar.

Terwijl ik dit schrijf, zit ik op een eiland in Indonesië. De afgelopen maanden heb ik door Zuidoost-Azië gereisd en heb ik veel gezien en behoorlijk wat mensen ontmoet. Bangkok was mijn eerste bestemming. Bovenstaande scenario vond enkel niet alleen in Thailand plaats. Ook in Laos, Vietnam en Indonesië heb ik mijn ‘allergie’, ofwel het Joods-zijn, toegelicht.

Het is iets wat ik dagelijks niet doe: varken eten. Het hoort bij mijn Joods-zijn. Iets waarmee ik ben opgegroeid en nog steeds van denk ‘het hoeft niet gegeten te worden, ik ken het niet dus het is prima zo’. Naast het feit dat varkensvlees ook helemaal niet zo gezond voor je is en je de wereld meer helpt door het zijn van een vegetariër, maar dat is voor een andere keer. “Maar je gaat er toch niet dood aan dus het boeit toch niet of je varken eet?”, vroeg iemand mij gedurende mijn reis. “Nee en een vegetariër gaat ook niet dood aan vlees eten, maar het voelt wel beter.” Zo, klaar mee. Zelf heb ik ook echt wel eens over dat scenario nagedacht; het eten van varkensvlees. Toch schreeuwt alles in mijn lijf “NIET DOEN”. Rationeel weet ik dat er niet iets heel ergs zal gebeuren, maar gevoelsmatig voelt het dus  allesbehalve goed en dus tóch alsof ik wel iets fout doe.

Met veel overtuiging leg ik mensen graag uit waarom ik als Joodse vrouw dan geen varkensvlees eet; opvoeding, regels, tja daarom. De geïnteresseerden vragen wel eens door naar wat ik dan nog meer doe met het Joods-zijn. Dan vertel ik graag dat ik vroeger elke vrijdagavond Sjabbat  vierde en dat later ook graag met mijn gezin zou willen doen en ik het begrip ‘tikoen olam’ nastreef waarbij je de wereld probeert mooier achter te laten dan hoe je erop bent gekomen. Het is eigenlijk best een uitdaging om te bedenken wat voor jou normaal is en een dagelijks gebruik, maar voor anderen een onbekend iets is en van hen normaal afwijkt. Ja… wat doe je dan anders en vooral wáárom?

De Joodse dingen die ik doe, doe ik omdat ik ze van jongs af aan heb meegekregen van mijn ouders, Joodse vrienden, Haboniem en Joodse les. Deze dingen zijn een soort tweede taal voor mij geworden: je doet het gewoon en kent niet anders. Door deze dagelijkse Joodse dingen vaak te doen en er positieve herinneringen aan te hebben, hebben ze bepaalde waarden gekregen voor mij. Joodse waarden. Waarden die mijn leven betekenisvoller maken en die bij mijn ‘normaal’ horen en waar ik trots op ben. Dus als iemand mij in een restaurantje waar dan ook ter wereld vraagt of ik allergisch ben nadat ik aangeef weinig te kunnen eten door de hoeveelheid varkensvlees op het menu, zal ik vragen of we samen de wereld zullen verbeteren. “Waarom?”, omdat ik dat belangrijk vind en oh ja, ik ben Joods.

Mijn naam is Noa en ik ben met trots Amsterdams eerste burger van deze eeuw! Verder heb ik mijn bachelor psychologie afgerond en ben ik werkzaam als fotograaf.