Maar, hoe Joods ben jij dan?

Ik denk dat velen van ons deze vraag in deze of soortgelijke vorm wel zullen herkennen. Vaak is het zo dat in een eerste gesprek met iemand die je niet kent deze type vraag een keertje voorbij komt. Logisch ook, het toont van gezonde interesse waarbij iemand de ander graag beter wilt leren kennen. Maar zo’n ogenschijnlijke simpele vraag brengt bij mij altijd direct een heel intern gesprek met mijzelf op gang, want tsja…

Wat betekent Joods zijn voor mij en hoe breng ik dit over op mijn gesprekspartner? Je hebt je Joodse identiteit, het geloof, je afkomst, Israël, de geschiedenis, de familiehistorie, de tradities en niet te vergeten; je Joods voelen. Meestal beantwoord ik deze vraag met iets soortgelijks als: ‘’Ik ben niet religieus, maar voel mij wel Joods’’. Deze uitspraak wordt dan beantwoord met een wat glazige blik van mijn gesprekspartner en ik kan het hem of haar absoluut niet kwalijk nemen. Jodendom is voor mij en voor veel anderen met mij (denk ik) iets heel bepalends en tegelijkertijd iets ingewikkelds.

Ik ben Joods, ik heb twee Joodse ouders en ik heb eigenlijk maar een jaar op de Joodse school gezeten. Ik heb een Joodse man en nu een Joodse zoon. Ik ga nooit naar sjoel, heel misschien eens in de paar jaar met Jom Kippoer maar dat is veel, ik heb jarenlang vrijwilligerswerk gedaan voor de gemeenschap, ik heb gestudeerd, gewoond en ben zelfs getrouwd in Tel Aviv en werk nu bij een Joodse psychotherapiepraktijk als psycholoog. Dus ja, je kan best wel spreken van een actief Joods leven.

Desalniettemin, komt in dit lijstje het hele Joodse geloof bijna niet aan bod. Dat is voor mij persoonlijk ook niet de essentie van het Joods zijn, terwijl dit voor een andere Jood een forse belediging kan zijn. Ik houd me niet opzettelijk aan de halacha (Joodse wet) en leef geen enkele regel actief na die in de Tora staat. Ik kan niet bensjen (dankgebed na de maaltijd) en haal Joodse feestdagen met de bijbehorende gebruiken vaak door elkaar. Voor velen misschien niet de ‘typische Joodse vrouw’.

Maar het Joods zijn betekent voor mij iets heel anders dan dat; het is het Bargoens spreken met mijn moeder en oma, het is op vrijdagavond met familie zijn, het is het gevoel dat je krijgt als je op Ben Gurion Airport landt en de woorden ‘’broechiem haba’iem’’ ziet staan, het is elk jaar weer opnieuw op Jom HaSjoa een brok in je keel krijgen, het is de aan één blik genoeg hebben met je beste vriendin die je al vanaf de kleuterklas kent, het is je zoontje een naam geven die direct uit de Tora komt en hier elke keer als je zijn naam noemt trots op bent. Het Joods zijn zal altijd bij mij horen en nooit meer weggaan, in al zijn mooie vormen die het behelst. Dat is het echte antwoord op je vraag.

De komende tijd zal ik jullie op de hoogte houden van hoe ik deze manier van Joods-zijn ook weer wil doorgeven aan de volgende generaties, de dilemma’s waar ik daarbij tegenaan loop en de keuzes die ik daar persoonlijk in maak.

Zoe Juliard (1994) is psycholoog bij Haas & Velleman Psychotherapiepraktijk. Zoe is momenteel lid van de het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) en recent moeder geworden van Ezra.